Historia myśli socjologicznej

Nie jest to powtórzenie dwóch (identycznych) wydań poprzednich, ponieważ od czasu ich opublikowania (1981, 1983) ukazało się wiele nowych pozycji, a w socjologii dokonały się zmiany, które w historii dyscypliny musiały zostać uwzględnione. Także historia socjologii jako subdyscyplina poczyniła w tym czasie zauważalne postępy. Ogólny charakter i układ książki pozostają bez zmian, jednak tekst został przez autora opracowany na nowo (poprawki stylistyczne, cytaty uzgodnione z nowymi przekładami itp.), a w niektórych partiach (zwłaszcza dotyczących socjologii nowszej) uzupełniony (dodany rozdział 18 - Teorie cywilizacji oraz rozdział 22 - Współczesna myśl socjologiczna). Znacząco została też poszerzona bibliografia znajdująca się na końcu książki. Pozycja posiada również Indeks osób oraz Indeks rzeczowy.

"Niniejsze wydanie Historii myśli socjologicznej nazwałem nowym, nie zaś trzecim, ponieważ dość istotnie różni się ono od pierwszego i drugiego wydania (...).
Nie dlatego, iżby moje poglądy na socjologię uległy w tym czasie jakimś zasadniczym zmianom. Nie dlatego również, bym odkrył jakiś dużo lepszy sposób uporządkowania materiału. Plan całości pozostał taki sam i nie zmieniły się zasadniczo tezy tej książki. W pewnym sensie trzeba było jednak napisać ją na nowo, ponieważ w ciągu tych dwudziestu lub więcej lat to i owo przeczytałem i lepiej przemyślałem. Ukazało się też sporo nowych opracowań i przekładów oraz, co może ważniejsze, pojawiły się nowe idee, które wymagały uwzględnienia. Uwzględnienia w podwójnym znaczeniu, trzeba je było bowiem opisać jako takie (...), a także zastanowić się choć trochę, co rzeczywiście ważnego wydarzyło się ostatnio w myśli socjologicznej i jak zmieniło się odczytywanie jej tradycji. Poza tym książka miała pewne luki w rozdziałach wcześniejszych, wymagające koniecznego wypełnienia.
Zmiany ważniejsze polegały (...) na dopisaniu do książki dwóch obszernych rozdziałów (18 i 22), z których pierwszy nadrabia moje wcześniejsze zaniedbania, drugi zaś informuje o koncepcjach, które przed dwudziestu laty nie były jeszcze w pełni ukształtowane lub nie było jeszcze pewne, czy będą się naprawdę liczyły w socjologii. Nie twierdzę, że w ten sposób nadrobiłem już wszystkie zaległości i w najnowszej myśli socjologicznej nie pominąłem niczego, co zasługuje na uwagę. (...)
Wprowadzone do książki uzupełnienia nie sprowadzają się wszakże do owych dwóch całkowicie nowych rozdziałów. To i owo dodałem także gdzie indziej. Czasem nie były to zapewne dodatki szczególnie istotne (na przykład kilka stron o poglądach Montaigne'a w Rozdziale 2 i nieco większy fragment o nacjonalizmie w Rozdziale 4), niekiedy jednak wydawały mi się one istotniejsze. Za takie uważam na przykład: podrozdział o fenomenologii w Rozdziale 13, podrozdział o strukturalizmie w Rozdziale 17 czy też podrozdziały o Goffmanie i neofunkcjonalizmie w Rozdziale 21. Wypada też wspomnieć, że niektóre podrozdziały obecne w wydaniach wcześniejszych zostały teraz bardzo gruntownie przerobione i są - mam nadzieję - lepsze (na przykład podrozdział na temat teorii krytycznej w Rozdziale 14).(...)
Z punktu widzenia koncepcji całości nie są to zaiste zmiany zasadnicze, w szczegółach zmieniło się jednak dużo, jeśli nie bardzo dużo. W pewnym sensie książka została napisana na nowo, albowiem w jej obecnym wydaniu nie ma ani jednego zdania, nad którym ponownie bym się nie zastanowił."
(z przedmowy autora)

Za powyższe dzieło, stanowiące całościowy i oryginalny wykład dziejów pojmowania zjawisk życia społecznego 24.10.2003 roku autor otrzymał nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej tzw. Polski Nobel w kategorii nauk humanistycznych i społecznych.

5.11.2003 roku książka otrzymała Nagrodę Główną Fundacji Kultury przyznaną w Konkursie na Najlepszą Książkę Akademicką Atena 2003.