Aleksander Świętochowski

Książka zawiera zbiór esejów z konferencji naukowej zorganizowanej przez Zakład Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UMCS, Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski UMCS oraz Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Organizatorów szczególnie interesowały następujące tematy:

* Twórczość literacka

Dramaty, małe formy narracyjne: nowele, opowiadania, obrazki, „bajki”, powieści. Forma utworów, konwencje artystyczne, świat przestawiony, wyższe układy znaczeniowe. Literatura a polityka i ideologia. Narracja, dyskurs, środki stylistyczne. Osobną uwagę trzeba by poświęcić stosunkowi pisarza do sztuki i jego gustowi estetycznemu. Oczekujemy też na referaty, które prezentować będą zmiany zachodzące w poetyce utworów Świętochowskiego w kolejnych odsłonach dziejów naszej literatury. A więc interesować nas będą wszelkie aspekty diachroniczne w zarysowanym tu polu badań.

* Publicystyka

Świętochowski jako lider obozu pozytywistów. Felietonistyka Posła Prawdy. Role publicysty, dziennikarza i krytyka. Wpływ publicysty na opinię publiczną: sukcesy, upadki, nawroty znaczenia (stosunek do rewolucji lat 1905-1907, orientacja rosyjska, kontestacja ustroju pomajowego). Deklaracje i enuncjacje polityczne autora „Wskazań politycznych” i „Genealogii teraźniejszości”. Polecamy uwadze Państwa jego powieści polityczne z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Za ważne uznalibyśmy referaty ukazujące światopoglądowy paradygmat przekonań Świętochowskiego, kształtujący jego projekty polityczne. Istotne byłoby porównanie tych projektów i odszukanie w nich miejsc wspólnych oraz określenie skąd bierze się potencjał różnic.

* Prace badawcze

Rola dyskursu naukowego w dziełach autora „Utopii w rozwoju historycznym” i „Źródeł moralności”. Poglądy filozoficzne Świętochowskiego. Filozoficzne aspekty jego utworów literackich. Historia – współczesność – nowoczesność w projektach myślowych pisarza. Wyobraźnia socjologiczna autora „Historii chłopów polskich w zarysie”. Funkcjonalność paradygmatu pozytywistycznego w dobie Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego.

* Działalność

Świętochowski jako redaktor. Obszary jego działalności społeczno-oświatowej i polityczno-partyjnej. Inteligencja – przemiany w postawach społecznikowskich i wyobrażeniach o misji elit. Korespondencja listowa i zakodowany w niej obraz interakcji społecznych. Aktywność organizacyjna Świętochowskiego. Biografia; cenne byłyby opisy nieznanych epizodów z życia pisarza na podstawie źródeł dokumentarnych pochodzących od osób, które z nim się zetknęły.