W kręgu dorobku edukacyjnego II Rzeczypospolitej

Oddajemy do rąk Czytelników kolejną monografię historyczno-oświatową, przygotowaną pod naukową redakcją przez zespół 28 autorek i autorów z kilkunastu ośrodków naukowych. Całość, jako tom II, stanowi kontynuację serii wydawniczej „Szkoła – Państwo – Społeczeństwo” (redakcja naukowa serii: Romuald Grzybowski), rozpoczętej w 2010 roku i przygotowywanej we współpracy Zakładu Historii Nauki, Oświaty i Wychowania Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego z Ofiyną Wydawniczą „Impuls”. Tom I, zatytułowany Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, dotyczył wcześniejszych okresów historycznych. Tym razem poszczególni piszący zostali przez redaktorów poproszeni o przygotowanie – w kontekście tytułowej dla całej serii triady – szkiców i studiów odnoszących się do dorobku edukacyjnego dwudziestolecia międzywojennego. W ramach polecanej monografii ze względu na podjętą przez autorki i autorów tematykę redaktorzy wyodrębnili cztery główne bloki zagadnień: Część pierwsza poświęcona została wątkom ideowym, ideologicznym i koncepcyjnym w oświacie okresu międzywojnia. Składają się na nią opracowania na temat dorobku polskich kongresów pedagogicznych tamtego okresu, zagadnień wychowawczej funkcji szkoły oraz kilku interesujących, bardziej szczegółowych zagadnień ideologiczno-koncepcyjnych widocznych w obrębie ówczesnej edukacji. W części drugiej znajdzie Czytelnik wiele szkiców dotyczących różnych aspektów funkcjonowania zarówno szkolnictwa, jak i podmiotów wspomagających szkołę i stan nauczycielski w okresie II Rzeczypospolitej. Część trzecia poświęcona została pozaszkolnym środowiskom edukacyjnym i ich znaczeniu w poszukiwaniu odpowiedzi na główne wyzwania edukacyjne, pojawiające się w naszym kraju w dwudziestoleciu międzywojennym. Końcowa, czwarta część publikacji zawiera zaś przegląd tytułowej problematyki w wybranych środowiskach mniejszościowych i regionalnych II Rzeczypospolitej. Zachęcamy zatem do lektury, licząc, że poszczególne studia i szkice składające się na tom W kręgu dorobku edukacyjnego II Rzeczypospolitej dostarczą Państwu wielu interesujących inspiracji do własnych przemyśleń nad układaniem się relacji między szkołą, państwem a społeczeństwem w czasach międzywojnia w Polsce. Spis treści: Wprowadzenie Część I WOKÓŁ EDUKACYJNYCH IDEI, KONCEPCJI I IDEOLOGII Wiesław Jamrożek Kongresy pedagogiczne w rozwoju myśli i praktyki edukacyjnej w II Rzeczypospolitej Krzysztof Jakubiak Dążenia do wzmocnienia funkcji wychowawczej szkoły w pedagogice II Rzeczypospolitej Łucja Kabzińska, Krzysztof Kabziński Funkcja wychowawcza szkoły w świetle trendów i nurtów pedagogicznych okresu międzywojennego Hanna Wójcik-Łagan Kult Józefa Piłsudskiego w szkolnej edukacji historycznej 1932-1939 Beata Topij-Stempińska Wychowanie państwowo-obywatelskie na łamach czasopisma Młody Las (1938-1939) Magdalena Lidia Boczoń Antynomia swobody i przymusu w wychowaniu w pedagogice kultury okresu II Rzeczypospolitej Część II SZKOŁA I INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE - W POSZUKIWANIU OPTYMALNYCH ROZWIĄZAŃ Teresa Gumuła Gimnazjum jako środowisko innowacji pedagogicznych (1905-1939) Stefania Walasek Kształcenie muzyczne w szkołach II Rzeczypospolitej Marzena Pękowska Programy nauczania w polskich zakładach specjalnych do 1939 roku Renata Olszowiec Szkolnictwo specjalne i opieka nad dziećmi niepełnosprawnymi w II Rzeczypospolitej. Wybrane problemy Iwonna Michalska Biblioteka szkoły powszechnej w Polsce międzywojennej – organizacja, kierunki prac i problemy w działalności Barbara Łuczyńska Towarzystwo Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych oraz jego wpływ na edukację w II Rzeczypospolitej Grzegorz Michalski Stanowisko Związku Inspektorów Szkolnych w Rzeczypospolitej Polskiej wobec problemów ustroju szkolnego w latach międzywojennych Kinga Szymczak Działalność Oficyny Wydawniczej „Książnica-Atlas” na rzecz szkoły i edukacji w latach 1924-1939 Część III POZASZKOLNE ŚRODOWISKA EDUKACYJNE POZASZKOLNE ŚRODOWISKA EDUKACYJNE - WSPÓLNIE KU SPOŁECZEŃSTWU OBYWATELSKIEMU Małgorzata Skotnicka Rodzina ziemiańska i inteligencka a wychowanie w dwudziestoleciu międzywojennym w świetle pamiętników i wspomnień Elżbieta Magiera Udział polskiego ruchu spółdzielczego w propagowaniu kształcenia i wychowania spółdzielczego w II Rzeczypospolitej Tomasz Maliszewski Kuźnia samodzielnej myśli chłopskiej: polskie uniwersytety ludowe międzywojnia i ich słuchacze Edyta Głowacka-Sobiech Edukacja obywatelska w harcerskim systemie wychowawczym w okresie II Rzeczypospolitej Lucyna Szypulska-Kamyk Miejsce i rola wychowawcza Związku Harcerstwa Polskiego w szkolnictwie II Rzeczypospolitej Teresa Jaroszuk Obowiązkowe nauczanie w Wojsku Polskim w II Rzeczypospolitej wobec potrzeb społeczeństwa i odbudowy państwa Część IV PAŃSTWO A EDUKACJA: WŚRÓD MNIEJSZOŚCI I W REGIONIE Eleonora Sapia-Drewniak Społeczność lokalna wobec polskiego szkolnictwa mniejszościowego na Śląsku Opolskim w okresie międzywojennym Urszula Wróblewska Działalność oświatowa mniejszości tatarskiej wobec polityki II Rzeczypospolitej