Biesy

FIODOR DOSTOJEWSKI

Zestaw 4 genialnych powieści

Autor: Fiodor Dostojewski

Wydawnictwo: vis-a-vis Etiuda

Oprawa: twarda

1. BIESY

Liczba stron: 438

Geniusz Dostojewskiego w Biesach ujawnił się poprzez dar prorokowania. Napisana pół wieku przed bolszewickim przewrotem powieść ukazuje ponury los społeczeństwa oddanego we władanie ponurym ideologiom. Za współczesnych sobie „biesów” uważał Dostojewski wszelkiej maści rewolucjonistów, nihilistów, ale też i okcydentalistów (zapadników) i tych, którzy w imię liberalnych idei odchodzą od chrześcijaństwa. Mamy tu cały garnitur odrażających postaci, poczynając od Piotra Wierchowieńskiego (amoralnego mistrza szantażu i oszustw wprost wzorowanego na czołowym ówczesnym rewolucjoniście Siergieju Nieczajewie), przez Mikołaja Stawrogina, przedstawiciela znudzonej szlachty/arystokracji, uwodzącego kobiety, ale też intelektualnie zwodzącego swych młodych przyjaciół, łatwo zmieniającego wartości i zapatrywania. Pozornie sympatyczniejszy od Wiechowieńskiego, zdaje się jednak Stawrogin postacią bodaj jeszcze bardziej złowrogą. A mamy tu jeszcze projektującego przyszłe państwo totalitarne Szygalowa, czy wyjątkowo ponurą postać inżyniera Alieksieja Kiryłłowa. Ale dostaje się od Dostojewskiego nie tylko tym „stosunkowo młodym biesom”, ale i „starym”: zachodnim okcydentalistom i naiwnym liberałom jak Karmazynow, czy zwłaszcza ojciec Piotra, Stiepan Wierchowieński, zachwyconemu zachodnią postępowością.

Są Biesy bardzo jasnym określeniem się Dostojewskiego w polemice zarówno z rewolucjonistami, jak i rosyjskimi liberałami jak Hercen czy Turgieniew, na stanowisku zupełnie przeciwnym, świat bez Boga i wartości to zdaniem autora świat skazany na upadek. Odznaczający się głębią psychologiczną, pesymistyczny co do natury człowieka, wywód Dostojewskiego wskazuje, że jedyną drogą do poprawy stosunków międzyludzkich jest wiara, nadzieja i miłość.

2. IDIOTA

Liczba stron: 448

Idiota to jedna z najważniejszych powieści w dorobku Fiodora Dostojewskiego. Ta napisana w latach 1868-69 powieść (pisał ją po katordze, przebywając w Europie Zachodniej) jest swego rodzaju utopią moralną, a jej główny bohater to postać - co u Dostojewskiego rzadkie - pozytywna. Książę Myszkin (bo tak się nazywa główny bohater powieści), to człowiek prawy, naturalny, trochę dziecko, trochę Chrystus, trochę taki rosyjski „jurodiwyj”, człowiek natury wg wzorów Jana Jakuba Rousseau, pragnący zbawić świat czy choćby ocalić drugą z bohaterek Nastasję Filipowną. Ta misja okaże się jednak tragicznie nierealna, dobro jednak (tu objawia się pesymizm Dostojewskiego) nie może pokonać zła. Ale ważny pozostaje poryw szlachetnego serca, idea moralna, te pozostają zwycięskie (przynajmniej jako świadectwo, że można próbować).

3. ZBRODNIA I KARA

Liczba stron: 374

Nie ma bodaj w literaturze światowej powieści tak słynnej (przetłumaczono ją na ponad 100 języków świata) jak Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego. Autor, czołowy przedstawiciel (obok Tołstoja i Turgieniewa) rosyjskiego realizmu, wielki pesymista, człowiek skazany przez carat na katorgę, a potem przeciwnik idei socjalistycznych zdaje się w niej pytać: Czy zbrodnia popełniona w imię wielkiego, szlachetnego celu zasługuje na karę? Czy zatem cel uświęca środki? A może przeciwnie: to użyte środki, zawsze i wszędzie, rozstrzygają o wartości celu? Czy zatem zbrodnia (czy to popełniona w imię wielkiej idei czy w zasadzie po to by udowodnić sobie, że po prostu można) musi nieść za sobą karę, wbrew temu co wydaje się głównemu bohaterowi powieści, Raskolnikowowi? Czy aby aktem zabójstwa nie zabił symbolicznie sam siebie? I czy ten racjonalista nie musiał odrzucić argumentów rozumu, by w końcu dojść - na drodze mistycznej (drodze serca) - do prawdy objawionej?

Ceniona przede wszystkim za prekursorską głębię psychologiczną powieść, należy do światowego kanonu lektur, dała asumpt do rozwoju psychoanalizy, od lat inspiruje twórców kina i teatru, jest przedmiotem dociekań filozofów, a przy tym wciąż pozostaje niezwykle atrakcyjną fabularnie lekturą. Przyglądanie się wewnętrznemu światu Raskolnikowa, zbrodniarza, który chciał być świętym, skłania do namysłu nad podstawami naszych codziennych motywacji.

4. WIECZNY MĄŻ

Liczba stron:176

Napisany w 1870 roku „Wieczny mąż” powstał pomiędzy dwiema zasadniczymi powieściami "Biesami" a "Idiotą". Ta niedługa jak na Dostojewskiego opowieść porusza stałe u tego autora problemy ludzkiego zagubienia, trudnych skrywanych tajemnic itp. Oto Wielczaninowa odwiedza jego stary zapomniany już trochę przyjaciel Trusocki, któremu kilka miesięcy wcześniej zmarła żona Natalia. Po jej śmierci wyszły na jaw różne sekrety, w tym także ten o dawnym związku miłosnym żony z dawnym przyjacielem, którego owocem jest ośmioletnia Liza, którą wszak przez całe życie Trusocki uważał za swoje dziecko...