Gadka (MOBI)

Autor słynnej Babel, miłośnik języków i poliglota o swoim nowym tomie pisze tak: „Dziesiątki języków Europy kryją frapujące opowieści. W tej książce postanowiłem opowiedzieć sześćdziesiąt najlepszych. Dowiemy się z niej, jak to jest, że francuskim, na pozór tak dojrzałym, w gruncie rzeczy rządzi obsesja na punkcie matki. Odkryjemy, dlaczego hiszpański brzmi jak pistolet maszynowy. A jeśli sądziliśmy, że niemiecki rozprzestrzeniał się po Europie, kładąc ludziom nóż na gardle, przygotujmy się na niespodziankę. Wyruszymy jeszcze dalej, żeby zbadać osobliwie demokratyczną naturę norweskiego, skłonność niderlandzkiego do przekraczania granic płciowych, krwawe boje toczone o grekę i językowe sieroctwo na Bałkanach. A już najdalej od uczęszczanych szlaków wasz przewodnik wskaże wam prastare rodzinne klejnoty litewskiego, snobizm łużyckiego i zagadkowe zwyczaje baskijskiego. I wierzcie lub nie, ale niektóre z najbardziej niesamowitych opowieści językowych w Europie czekają na odkrycie u samych wrót Wielkiej Brytanii – jakby nie z tego świata, a zarazem jak zza miedzy – w językach celtyckich oraz shelta i anglo-romani”. A ponieważ Gaston Dorren od jakiegoś czasu uczy się także polskiego, w książce znajdzie się tekst napisany specjalnie do naszego wydania.
Spis treści: Wstęp
Jak mówi się w Europie s. 11

Część 1. Krewniacy
Języki i ich rodziny

1. Żywot praszczura litewski s. 17
2. Rozdzielone rodzeństwo języki ugrofińskie s. 23
3. Kawałki rozbitego dzbana romansz s. 27
4. Mamo kochana francuski s. 32
5. Od słówka do Sławka języki słowiańskie s. 37
6. Językowy dom dziecka języki bałkańskie s. 39
7. Dziesiąta gałąź osetyjski s. 45

Część 2. Czas zaprzeszły nieciągły
Języki i ich historia

8. Pokojowy ekspansjonizm? niemiecki s. 51
9. Językowa matka Portugalii galisyjski s. 57
10. Język w DK­‑dencji duński s. 61
11. Korzyści z porażek normandzki z Wysp Normandzkich s. 65
12. Mowa wygnańców karaimski, ladino, jidysz s. 71
13. Zastygły w czasie islandzki s. 77

Część 3. Wojna i pokój
Języki a polityka

14. Język demokracji norweski s. 87
15. Dwie odezwy do ludu białoruskiego białoruski s. 92
16. Małogród i sąsiedzi luksemburski s. 96
17. Marzenie o językowej suwerenności szkocki i fryzyjski s. 99
18. Wiele hałasu o ni (…du i hen) szwedzki s. 106
19. Cztery kraje – i więcej niż klub kataloński s. 112
20. Cztery języki, zero dobrej woli serbsko­‑chorwacki s. 117

Część 4. W gąszczu dźwięków
Jak tu pisać, jak tu czytać

21. Haczyk nie do połknięcia czeski s. 123
22. Szczęsny, Pszkit i Korzeniowski polski s. 127
23. Tweety wąskie i szerokie szkocki gaelicki s. 134
24. Jak nauczyć się literek od A do rosyjski s. 140
25. Zgadnij, co to za język po nitce do kłębka s. 146
26. Iberyjski kałasznikow hiszpański s. 153
27. Wyżyny i niziny dialektu słoweński s. 158
28. Z językiem w chowanego shelta i anglo­‑romani s. 166

Część 5. Wyrzec rzeczoną rzecz
Języki i ich słownictwo

29. Eksport–import grecki s. 175
30. Przybycie do Porto portugalski s. 181
31. Poznajcie Snobołużyczan dolno- i górnołużycki s. 185
32. Od naszego korespondenta w Vašingtona łotewski s. 189
33. Ach, te baby włoski s. 193
34. Śnieżna burza w szklance wody saami s. 197
35. Odcyfrować język liczb bretoński s. 202

Część 6. Zasady mówienia
Języki i ich gramatyka

36. Zmiennopłciowość niderlandzki s. 209
37. Przypadek przypadka romani s. 214
38. Bardzo potrzebna fuzja bułgarski/słowacki s. 219
39. Nghwm zaczyna się na C walijski s. 224
40. Himalaiści na morzu baskijski s. 231
41. Swój człowiek ukraiński s. 237

Część 7. Oddział intensywnej opieki
Języki na skraju przepaści

42. O pożytkach z networkingu monegaski s. 245
43. O włos od nieszczęścia irlandzki s. 247
44. Nie do śmiechu gagauski s. 254
45. Gdy język umiera dalmatyński s. 257
46. Kościół Kernowa kornijski s. 261
47. Zawrócony znad przepaści manx s. 266

Część 8. Ludzie czynu
Lingwiści, którzy odcisnęli ślad

48. Ĺudovít Štúr, lingwista bohater słowacki s. 273
49. Ojciec albanologii albański s. 277
50. Nieoczekiwany standard języki germańskie s. 282
51. Beznadziejny przypadek esperanto s. 287
52. Bohater, którego nie było macedoński s. 292
53. Bezbożny alfabet turecki s. 295
Część 9. Bez upiększeń
Lingwistyczne szkice do portretów

54. Pisz, jak mówisz fiński s. 305
55. Rzymianie na północ od Wału Hadriana farerski s. 310
56. Znaczące milczenie języki migowe s. 313
57. Հայերեն բադակտուց ormiański s. 321
58. Samotny jak palec węgierski s. 325
59. Afroazjata w Europie maltański s. 330
60. Globalne utrapienie angielski s. 333

Bliska nieznajoma. Dlaczego uczę się polskiego i lubię to robić s. 343

Do dalszej lektury s. 353
Podziękowania s. 356
Źródła fotografii s. 361
Indeks s. 363